Voor veel kinderen was het een boeiend en leerrijk eerste trimester en zijn ze na de kerstvakantie vol goesting terug gestart! Jammer genoeg is dit niet voor elk kind het geval. Ik krijg hier bijvoorbeeld van sommige kleuters te horen dat ze het echt niet meer leuk vinden in hun klas. Of ouders trekken bij mij aan de alarmbel omdat ze zich echt zorgen maken over hun kleuter op school.
Hoe uit zich dit?
Vaak worden de eerste signalen THUIS opgepikt. Sommige signalen wijzen heel uitdrukkelijk aan waar de moeilijkheid zich situeert, maar andere signalen zijn eerder een indirecte uiting van het feit dat een kind het niet meer leuk vindt in de klas.
Hieronder vind je een aantal directe en meer indirecte signalen die ouders kunnen oppikken:
– een kind dat klaagt over school;
– een kind dat ’s ochtends tegenwerkt om zich aan te kleden, tanden te poetsen, te eten en dus op tijd naar school vertrekken wordt bijna een strijd;
– een kind dat allerlei excuses klaar heeft om niet naar school te moeten gaan (gaande van verkoudheden, besmettelijke virussen, over buikpijn en andere (psychosomatische) klachten, tot een verlofdag dat een kind – naar analogie met zijn ouders – NU wil opnemen);
– een kind dat (nog) gevoeliger is voor (de naden van) kleding, stofjes, geluid, geuren, …;
– een kind dat na schooltijd erg prikkelbaar is en weinig kan verdragen;
– een kind dat thuis snel ‘ontploft’ of boos wordt, dat regels en grenzen overschrijdt, dat moeilijker kan luisteren…;
Soms gaan deze signalen thuis gepaard met heel braaf en flink zijn IN DE KLAS, netjes aanpassen aan wat jij als leerkracht en de klasgenoten verwachten. En dan is het natuurlijk enorm moeilijk tot zelfs onmogelijk om dit als leerkracht op het spoor te komen of te herkennen.
En soms kan je dit als leerkracht wel opmerken. Enkele mogelijke signalen in de klas hiervan zijn:
– een kind dat het (terug) heel moeilijk vindt om de schoolpoort binnen te wandelen;
– een kind dat lijkt terug te vallen in zijn ontwikkeling, mogelijks op één of meerdere domeinen tegelijkertijd (bijv. taal, zindelijkheid, tellen, tekenen….);
– een kind dat vlindert en die nog moeilijk tot betrokken spel komt;
– een kind dat (stilaan) op school storend(er) gedrag vertoont: de clown uithangen, moeilijker luisteren, wild doen, de grenzen opzoeken en overschrijden, beduidend meer conflicten in de klas of op de speelplaats…;
Negeren is geen optie!
Welke signalen een kind ook uitzendt – op school en/of thuis, negeren is geen optie. Het is belangrijk om deze signalen (van het kind of via de ouders) au sérieux te nemen en achter dit gedrag van een kind te kijken. Wat maakt dat dit kind zich zo gedraagt? Wat maakt dat dit kind niet lekker in zijn vel zit? Het is cruciaal dat we deze signalen al bij kleuters oppikken. Doen we dit niet, dan lopen we het risico op vroegtijdige schoolmoeheid en een afkeer van school en leren. De demotivatie kan zich op meerdere domeinen beginnen verspreiden en zelfs leiden tot depressieve gevoelens en donkere gedachten. Daarnaast bestaat ook het risico op onderpresteren en een ontwikkelingsstilstand en zelfs gedragsproblemen. Dus nee, negeren – zelfs bij kleuters – is geen optie!
Wat maakt dat kleuters niet graag (meer) naar school gaan?
Een belangrijke oorzaak van bovengenoemd gedrag is VERVELING. Verveling geeft stress, en dat moeten deze kinderen kwijt, vaak als eerste thuis waar ze zich het meest veilig voelen.
Sterke kleuters kunnen zich na een aantal maanden in hun klas echt beginnen vervelen en uitdaging in de hoeken en in de activiteiten of opdrachten in de klas missen. Doordat sterke kleuters snel leren, doorgronden ze veel sneller alle materialen in de klas en zijn ze simpelweg sneller uitgespeeld. Ze hebben nood aan andere materialen, een ander aanbod – vaak een aanbod dat te vinden is in een hogere klas, nieuwe prikkels en nieuwe uitdagingen. En dit alles om hun spel voldoende complex te houden, zodat ze echt tot betrokken activiteit kunnen komen. En dat is natuurlijk geen eenvoudige opdracht voor jou als leerkracht!
Ook het gemis aan contact met andere sterke kleuters, met andere snelle denkers, waarmee ze echt hun eigen spel kunnen spelen begint ook meer en meer voelbaar te worden naarmate de tijd verstrijkt in hun klas. Ze willen op eenzelfde niveau kunnen praten, begrepen worden door anderen en lukt dat niet, dan kan dat erg frustreren.
Sterke kleuters zijn bij aanvang van het schooljaar vaak hoopvol… maar bij sommigen beginnen nu stilaan af te haken. Ze verliezen hun interesse, de zin om naar school te gaan en dat maken ze dan duidelijk op hun manier.
Wat is er nodig?
Het is cruciaal dat we bij kleuters hun VUUR brandende houden. Doen we dat niet, dan lopen we het gevaar dat het van kwaad naar erger gaat met demotivatie, onderpresteren, schoolmoeheid en depressie tot gevolg. Dit omkeren op latere leeftijd vraagt veel meer tijd en energie dan tijdig – nu – in te grijpen.
Wat kan jij als leerkracht doen? Durf als leerkracht het gesprek met ouders aan te gaan en vertel wat jij in de klas merkt. Durf als leerkracht open te luisteren naar ouders wanneer zij hun bezorgdheid uiten. Durf samen op zoek gaan naar een aanbod waarvan dit kind z’n ogen (terug) gaan blinken, bevraag waar dit kind thuis graag mee speelt. En kijk dan samen wat een mogelijke eerste stap is om uitdaging te bieden.
